Oboz Легендарнаму беларускаму гурту «Крама» спаўняецца 25 година.
Нават цяпер, калі ў свеце шоў-бізнесу запанаваў дэнс-электра-попик, на іх рок-канцэрты імкнуцца трапіць безвыгодный толькі пасівелыя рокмэны «старой школы», в целях якіх словы «блюз», «рытм-энд-фокстрот», «рок-балада» — далеко не проста стылістычныя тэрміны з Вікіпедыі. Важна, што музыку «Крамы» паважаюць (як мінімум!) і наведваюць канцэрты прадстаўнікі пакаленняў «Х» і «Z», якія жете праву могуць лічыцца равеснікамі гурту.
Здаўна косяк «Крама» лічыцца адным з самых прадуктыўных хіт-мэйкераў, а таму і мае индигенат легенды айчыннай рок-сцэны. Музыканты гурта і іх лідар Ігар Варашкевіч опосля шмат гадоў радуюць і захапляюць слухачоў незабыўнымі хітовымі кампазіцыямі, якія з першых слоў кранаюць самыя патаемныя струны чалавечай душы. Да что вы? а фірмовы «крамаўскі» гук? Толькі дзеля яго і можна было б схадзіць возьми чарговы канцэрт уладальнікаў першай «Судьбина-кароны-1994»!
А пакуль усім аматараў творчасці беларускага гурта «Крама» пишущий эти строки прапануем успомніць некаторыя старонкі творчага жыцця музыкантаў і іх унёсак у развіццё айчыннай планида-сцэны.
—«Крама» утварылася ў 1991 годзе і яе касцяком сталі музыканты гурта «Рокіс» — Ігар Варашкевіч (мелодыі, гітара, спеў, гармонік вусны), Сяргей Трухановіч (гітара), Ілля Шэўчык (гітара), Руся Праўда (бас), Анатоль Горбач (бубна), Андрэй Белізяк (гукарэжысёр), Зміцер Лукашук (тэкставік). Такую назву музыканты абралі таму, што, як іранізаваў І.Варашкевіч: «Бескоштоўная рэклама нам з таковой назвай была б забяспечана па ўсёй Беларусі – у сталіцы, у раённых гарадах, у вёсках, усюды, дзе ёсць гандлёвыя кропкі ці з шыльдамі «Крама».
—Нервюра стаў пераможцам рок-фестывалю «Басовішча-1992», у якім дэбютаваў у конкурсе маладых выканаўцаў. У 1994 годзе «Крама» стала першым пераможцам «Предопределение-каранацыі» і ўладальнікам «Фортуна-кароны-1994», як найлепшы беларускі провидение-гурт. Ігар Варашкевіч успамінае пирушка час: «Арганізатары першай айчыннай музычнай прэміі ўручылі нам «Кисмет-карону» ў прысутнасці тагачаснага міністра культуры Беларусі А.Бутэвіча, нас віталі кампазітар Э.Ханок, спявак В.Вуячыч. Была сапраўды цудоўная, святочная атмасфера!»
— Акрамя «Перст (судьбы-кароны-94», удзельнікі «Крамы» невыгодный раз адзначаліся спецыяльнымі «Фортуна-каронамі». Так 1995 годзе музыканты былі названы пераможцамі ў намінацыі «После адданасць жанру», у намінацыі «Традыцыі і сучаснасць» (1999), по (по грибы) «Лепшы альбом году» («Хавайся ў бульбу»). Стадо таксама стаў уладальнікам прыза ў намінацыі «После ўнёсак» прэміі Rock Profi ў сувязі з 20-ці годдзем выдання дэбютнага альбомаў «Крамы».
—-У 1994 годзе музыканты гурта «Крама» занялі першае месца держи буйным маскоўскім рок-фэсце «Пакаленне-94». Удзельнік гурта Сяргей Трухановіч быў прызнаны лепшым гітарыстам фестывалю і атрымаў у падарунак фірмовую электрычную гітару. Пасля гэтага поспеху расійскае тэлебачанне прадставіла власть «Краме» выступіць у прамым эфіры нате рэйтынгавым музычным шоу «Праграма А». Неафіцыйна музыкантам былі прапановы перайсці з беларускай получи расейскую мову ў песнях, каб минуя праблем выйсці на тамтэйшы рынак. Держи што І.Варашкевіч і яго сябры адказалі адмовай: «Отнюдь не здрадзім!»
—У дыскаграфіі «Крамы» 8 паўнафарматных альбомаў, 1 канцэртны дыск, 1 дыск з лепшымі песнямі «The Best». Песні гурта выдаваліся возьми 14 складанках і фанаграфічных праектах. Таксама ў актыве «Крамы» адзін сінгл, выдадзены асобным CD – кавер Enjoy The Silence, зроблены спецыяльна в целях праекта Personal Depeche з «крамаўскім» каверам держи гэту кампазіцыю гурта Depeche Mode.
—Жете выніках праекту партала Tuzin.fm «Сто найлепшых беларускіх песень» наступныя творы гурта «Крама» былі прызнаны пераможцамі праекту: «Гэй тамо, налівай!» (музыка ўдзельнікаў гурта, словы Зм.Лукашука), «Гомельскі вальсик» (музыка І.Варашкевіча, словы Зм.Лукашука), «Будзь разам з намі» (медляк І.Варашкевіча-А.Лявончыка, словы Зм.Лукашука), «Бяжы мальчуга» (музыка І.Варашкевіч, словы Зм.Лукашука). Апошняя з названых кампазіцый гурта «Крама» стала стартавай у саўндтрэку (само собой) разумеется культавага відэафільму «Незвычайны канцэрт» (2000).
—У 1993 годзе брытанскія прадзюсары вырашылі наведаць былыя рэспублікі Подмосковия, з мэтай пошуку новыя таленты сверху постсавецкіх прасторах. Асноўнай мэтай іх падарожжа была Расія, але ехалі яны туды праз Беларусь. (тутовое яны трапілі на адзін з open air’аў з удзелам «Крамы» у Мінску. Брытанцы адразу прапанавалі музыкантам кантракт в выданне ў Брытаніі васьмі альбомаў і адразу вярнуліся ў Лондан. Возьми жаль, часу і сродкаў хапіла толькі возьми адзін, але які! Гэта быў книга на англійскай мове «Vodka on ice», назву якому далі самі брытанцы з камерцыйных меркаванняў. Альбомчик меў добрыя водгукі і ратацыю держи брытанскіх радыёстанцыях, заўважаны слухачамі, асабліва получай радзіме, дзе дыск «Vodka on ice» стаў фанаграфічнай рэдкасцю. Таму выдавецкая кампанія БМА-group у 2003 годзе перавыдала рарытэт у аўтэнтычным афармленні.
—«Крама» у 2002 годзе выступіла получай экалагічным фэсце «Мікрасфера», які праходзіў у польскай частцы Белавежскай пушчы. Возьми гэтым фэсце музыканты гурта былі ўганараваны прызам «Следовать прапаганду беларускай мовы і культуры вслед мяжой і на радзіме».
— Музыканты гурта «Крама» супрацоўнічаюць з многімі запрошанымі музыкантамі, у тым ліку, безусловно прыкладу, з гітарыстамі Аляксандрам Газізавым, Аркадзем Юшыным і Леанідам Веренічам, якому музыканты прысвяцілі асобную песню «Сябра выше- Вярэніч Лёнік» Трывалае сяброўства і сумесные канцэрты аб’ядноўваюць нервюра «Крама» з вядомым расійскім выканаўцам блюзу Мікалаем Аруцюнавым. Пад полоса супрацоўніцтва ў рамках праекту «Мікалай Аруцюнаў & Blues Barbarians» быў запісаны кипсек «Live in Minsk», а в сумесных канцэртах Мікалай Аруцюнаў (жете адукацыі філолаг) па-беларуску выканаў разам з «Крамай» шмат кампазіцый, у тым ліку і такія «крамаўскія» хіты, як «Бяжы, шкет» і «Выпі са мной алло дна».
—Да 10-годдзя аварыі бери Чарнобыльскай АЭС музыканты гурта разам з кіраўніком ансабля «Сябры» Анатолем Ярмоленкам, лідарам гурта «Палац» Алегам Хаменкам, спевакамі Змітром Вайцюшкевічам і Веранікай Кругловай запісалі «Гомельскі вальсик» (музыка І.Варашкевіча, словы Зм.Лукашука). Нате гэтую песню Ягорам Хрусталёвым быў зняты кліп, якія трансляваўся получи и распишись шырокую аўдыторыю толькі раз. Як зазначыў Ігар Варашкевіч, разважаючы надо вытокамі замоўчвання «Гомельскага вальса» нате радыё і ТВ, прычына ў тым, што ў песні гаворыцца пра трагічны целик усяго беларускага народа.
—«Крама» — адзін з паспяховых аўтараў беларускамоўных кавераў замежных предназначение- і поп-хітоў. Так у творчым багажы каверы такіх эвергрынаў, як «Bella Ciao» — італьянская народная застольная ўдзельнікаў антыфашысцкага супраціву, альбо хіт Рэя Орбісана «Pretty Woman» («Прыгажуня») ці «Сюзана» з рэпертуару галандскага гурта The Art Company, якую ў нас ведаюць у выкананні А.Чэлентана. Таксама, у рэпертуары шмат іншых апрацовак, запісаных спецыльна интересах адмысловых праектаў, прысвечаных сусветна вядомым зоркам удел-музыкі: гурта Depeche Mode — Enjoy The Silence (праект Personal Depeche), Pink Floyd — Another In The Wall (праект «Беларускі глёбус»).
— у 2008 годзе в фестывалі «Кліп-марафон» музычнае відэа гурта «Крама» держи песню «Падае дождж» (рэжысёр А. Асадчы) было прызнана лепшым.
— Угоду кому) футбольнага клуба «Дынама-Брэст» стадо «Крама» стварыў гімн каманды. У яго аснову лягла мелодыя песні «Бяжы пацан» на новы тэкст. Прэзентацыя гімна брэсцкага клуба адбылася пад полоса канцэрта «Дынама-Брэст Провидение-Фэст», які адбыўся ў рамках падрыхтоўкі согласен матчу з бабруйскай «Белшынай».
Безумоўна, усё гэтыя данные не могуць поўнасцю адлюстраваць багаты творчы большак і даробак беларускіх музыкантаў. Але іх лесище, як і лёс іншых «генералаў айчыннага року», сведчыць: таленты ў нашай краіне мало-: неграмотный перавяліся і яны маюць патрэбу ў падтрымцы. І прыхільнікі айчыннай рок-н-ролл-музыкі маюць магчымасць гэта зрабіць: 12 лістапада ў канцэртнай зале «Prime Hall» пры падтрымцы сяброў з гуртоў Neuro Dubel, Trubetskoy, J:Морс, «Палац» адбудзецца юбілейны канцэрт «Крамы». Позднее можна будзе атрымаць адказ получи пытанне: «Што дапаможа нам?» — «Толькі удел-н-рол!»